Verschillende belangen kunnen samengaan

Iedere collega krijgt er wel eens mee te maken: sta je bij een incident, duiken er plotseling her en der journalisten op. Het belang van de politie gaat meestal niet hand in hand met het mediabelang. Het Team Persvoorlichting van Bureau Communicatie krijgt regelmatig vragen van collega’s overhoe te handelen met media en hoe ‘het nu ook alweer zit met die politieperskaart’.
Het recht op vrije nieuwsgaring is vastgelegd in de Grondwet. Maar deze vrije nieuwsgaring kent ook beperkingen. Sleutelwoorden daarin zijn opsporing en veiligheid. Journalisten, zowel schrijvend als beeldend, willen het liefst zo dicht mogelijk met hun neus 'op de feiten staan'.
Logisch, het is hun werk, maar niet altijd wenselijk. Om de aanwezigheid van media in goede banen te kunnen leiden, is in Nederland in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Journalisten, de politieperskaart in het leven geroepen. Alleen journalisten die journalistiek als hoofdberoep hebben, komen in  aanmerking voor zo’n kaart.

Goede verstandhouding
Als er sprake is van een plaats delict, zijn de regels duidelijk: er gaat een rood-wit lint omheen en iedereen blijft achter het lint. Dus óók de journalisten met een politieperskaart. Het streven is daarbij wèl om de journalisten
een zo goed mogelijk plaatje te laten schieten. “We hebben als korps een goede relatie met de media. Zo kunnen we via hen bijvoorbeeld getuigenoproepen doen of in voorkomende gevallen de politiekant van een verhaal vertellen,” legt woordvoerder Wim Hoonhout uit. “Daarom is het belangrijk dat zij zo goed mogelijk hun werk kunnen doen. Zolang het de hulpverlening en/of het sporenonderzoek maar niet hindert. Eén ding staat in ieder geval als een paal boven water: iedereen met een politieperskaart heeft gelijke rechten. Gelijke monniken, gelijke kappen.”
Slachtoffers in beeld
Bij overige incidenten, zoals bijvoorbeeld brand of ongevallen, zijn de regels wat minder duidelijk. Eigenlijk mogen journalisten, zolang zij de hulpverlening niet hinderen en het geen gevaar oplevert, overal staan. Dat betekent dus ook dat ze eventueel beelden van slachtoffers kunnen maken, ook al vinden veel politiemensen dat niet altijd gepast.
Het is aan hun eigen journalistieke beroepsethiek om te bepalen welke beelden ze al dan niet gebruiken. Het kan gebeuren dat een fotograaf ook politiemensen op de foto zet, terwijl ze bij een incident staan. Dit ‘hoort bij je werk’ en het heeft dan ook geen zin daartegen op te treden. Fotograferen en filmen staat een ieder vrij op de openbare weg. Portretrecht is niet van toepassing wanneer je bij de politie werkt.
Brandweerfotografen
Het levert grote irritaties op als bepaalde journalisten een betere positie in mogen nemen dan andere. Met name over brandweerfotografen is nogal eens verwarring. “Er is binnen de hulpverleningsregio Haaglanden maar één officiële brandweerfotograaf en dat is Ricardo Bonsang”, vertelt Fred Lek, woordvoerder van de brandweer. “Ricardo is altijd gekleed in een brandweeruniform met daarover een blauw schouderstuk met de tekst ’Fotograaf Brandweer’ en is dus duidelijk herkenbaar. In het Westland zijn er op dit moment nog drie fotografen die namens de gemeente foto’s voor de brandweer maken, maar dit gaat in de toekomst waarschijnlijk veranderen.” Zoals gezegd hebben journalisten met een perskaart in het geval van een brand of ongeval veel bewegingsruimte.
Belangrijk is daarbij dat een ieder dezelfde behandeling krijgt.
Woordvoerder ter plaatse
Het kan gebeuren dat een politie- of brandweerwoordvoerder - in overleg met de leidinggevende ter plaatse - een journalist meeneemt 'achter het lint'. Hetzij om even in de luwte uitleg te geven of om fotografen de gelegenheid te bieden een mooie  plaat te schieten. In andere gevallen - bijvoorbeeld wanneer een incident enorm veel mediatoeloop kent - kan de woordvoerder binnen de buitenring van de afzetting een persvak creëren.
(Chantal Margés/communicatie)

Op de openbare weg staat het iedereen vrij te filmen of te fotograferen. Op een plaats delict blijven ook journalisten achter het lint, wel is altijd het streven dat zij zo goed mogelijke beelden kunnen schieten.